Türkiye’ye ithal edilen bazı tekstil ürünleri zehir saçıyor. Kanserojen azo boyar madde ihtiva eden bu ürünleri değil kullanmak, dokunmak bile sağlık açısından risk oluşturuyor. Bunun denetimi için dün önemli bir adım atıldı. Güvensiz madde içeren, sağlık açısından büyük risk oluşturan ürünler piyasadan toplatılacak, üreticisine ceza verilecek. Ayrıca gazeteye verilecek, TV’de yayımlanacak ilanlarla zararlı boya içeren bu ürünlerin geri çağrılması sağlanacak.
İthal tekstil ürünlerindeki azo boyar madde denetimini Sağlık Bakanlığı adına İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) yapıyor. İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, firmaları eğitime tabi tuttuklarını ve bu sayede kanserojen madde oranının düşme yoluna girdiğini söyledi.
Gümrükten alınan numunelerin analizini yapan Ekoteks Laboratuarı İcra Kurulu Başkanı Nilgün Özdemir, yapılan binlerce analize atıfta bulunarak şunları söyledi: “Denetimlere ilk başladığımız dönemde 8 bin-9 bin ppm değerlerinde azo boyar madde tespit ediyorduk. Hâlâ bazı numunelerde normalin kat kat üstünde azo boyar madde tespit ediyoruz. Bu maddeler sağlığa çok zararlı, kanserojen olduğu kanıtlanmış, çok sıkı şekilde denetimleri sürdürüyoruz.”
‘GÜMRÜKTE BEKLEMİYOR’
Ekonomi Bakanlığı, gümrükler ve İTKİB işbirliğiyle yapılan ithalat gözetimi işleminde, ithal bir ürünün 60 saniyede bilgisinin alındığını belirten Özdemir, “Test sonucu 3 günde çıkıyor. Ancak mal gümrükte alıkonulmuyor, piyasaya dağıtımı yapılıyor. Sınırın üstünde azo boyar madde çıkarsa bertaraf şart” dedi. Analize takılan firmalar www.ebirlik.org sitesinde de ilan ediliyor. İlanda firmanın ağzından, “Ürünümüzde zararlı boya tespit edildi. Aldığınız ürünü getirin, parasını iade edelim” ifadeleri yer alıyor.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin: “Çok doğru bir karar. Hazır giyimde ithalat mallarında azo zararlı boya testleri zaten yapılıyor. Türkiye’de ihracata çalışan boyahanelerde insan sağlığını bozacak kimyevi maddeler zaten kullanılmıyor. Yeni sistem büyük ölçüde kontrol sağlar. Ayrıca nikel testlerinin plastik testlerinin de yapılması gerek. Bunu Türk insanının sağlığı açısından yapılan çok önemli bir girişim olarak görüyorum. Tabi tekstilden çok, yediğimiz sebzeler, meyveler ve hayvansal ürünler de çok daha önemli.”
İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle: “İhracatçılar 90’lı yıllardan itibaren Avrupalı üreticilere herhangi bir kanserojen madde bulunmadığına yönelik taahhütname veriyor. Ancak yurtiçinde bu tip kumaşlar ve giysiler yıllardır satılıyor. Yaptığımız araştırmada pek çok ünlü firmaya ait kansorejen madde içeren pantolonlar, tişörtler ve şapkalar tespit ettik. Sadece bu ürünleri ithal edenlerin değil yurtiçinde üretenlerin teşhir edilmesi son derece doğru. İstediğiniz kadar ceza yazın pek yaptırımı olmuyor. Deşifre edilmesi caydırıcı olacaktır.
‘AZO BOYAR’ MADDE NEDİR?
Tekstil boyalarında bulunuyor. Bu maddelerden bir kısmı kanserojen ‘arilamin’ içeriyor. 30 ppm’in altındaki miktarlarda azo boyar madde içeren ürünlerin ithalatı serbest. 30 ppm, 1 milyon litre boyada 30 mililitre azo boyar madde anlamına geliyor.