Tekstil ve giysiler insan kültürünün her zaman bir parçası olmuştur. Cennet bahçeleri insanların örtünmesinin istenildiği ilk yerdi ve o zamandan beri giyim endüstrisi uzun bir yol katetti. Günümüzde pamuk, yün ve ipekten yapılan doğal kumaşlardan polyester, polyamit ve diğer sentetik elyaflardan yapılan sentetik kumaşlara kadar çok geniş bir kumaş seçkisi vardır.
Kumaşların tasarımının yanı sıra çeşitlerinde, farklı kıyafetlerin etkisi ve son dönemlerde moda dünyasına katkı sağlayan abartılı kostümlerin etkisi ile büyük farklılıklar görülmektedir. Moda endüstrisinin hızlı temposu sadece farklı kumaş çeşitlerinden değil aynı zamanda tekstil baskı olanaklarından da faydalanmaktadır. Bu olanaklar her zaman bugün olduğu kadar belirgin değillerdi. Tekstil baskısının bulgularına 1. yüzyılda Çin’de rastlanmıştır. Avrupa’da ise yıkandığında çıkmayan veya solmayan dayanıklı baskı elde etme konusunda zorluk yaşandığından tekstil baskısı çok daha sonra ortaya çıkmıştır. Tekstile işleyen dayanıklı boyaların ortaya çıkmasına kadar gelişmemiştir. İlk uygulama şekli ilkeldi ve el ile yapılmakta idi. Desenlerin tahta gövdelere oyularak kumaşa baskı yapılması ilk girişimdir ve hala Hindistan ve Asya’da bazı bölgelerde kullanılmaktadır. İlk başarılı mekanik baskı denemesi bakır silindirler üzerine desenlerin işlenmesi ve kumaşa baskı yapılması ile gerçekleştirilmiştir. Mekanize edilmiş sistemlerin dezavantajları yer alsa da daha az iş gücü gerektirmektedir. Ne yazık ki 6 renkli baskı ile çığır açan ve sonrasında çıkan metodlara zemin hazırlayan bu şirket iflas etmiştir. Tekstil baskısı konusundaki bir sonraki girişim 19.yüzyılın ortalarında şablon üzerine yapılacak desenin işlenmesi ile yapılan şablon baskı ile olmuştur. Şablon genelde üzerinde basılacak desen şeklinde delikler bulunduran ince metal bir malzemedir. Delikler boyanın şablondan kumaşa itilmesini ve tasarımın gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. İlk şablonlar düz yapılmıştır ve daha sonra kumaşın üzerinde devamlı dönen silindirler üzerinde uygulanmıştır. Tüm bu methodlar aslında en popular baskı yöntemi ve en genel tekstil baskısı olan ekran baskının temelidir. Bu method dönen gözdelere yerleştirilmiş silindir baskı sistemlerinden oluşmaktadır ve hızlı bir şekilde 16 renk ile baskı yapabilmektedir. Verimli ve maliyet etkin bir method olsa da özellikle güncel moda dünyasında başlıca problemlere sahiptir. Deseni hazırlamak zaman ve para kaybına yola
açmaktadır ve bu son ürünün fiyatına yansır. Dahası makineyi kurmak çok fazla zaman almaktadır ve üretim süresini arttırır. Buna ek olarak ekran baskı fazla miktarda ürün üretimi için uygun olup küçük miktarlar için uygun değildir.
Moda endüstrisine ilgi giderek artmaktadır ve benzersiz fırsatları sessizce takip etmektedir.
Müşteri isteklerini karşılamak için küçük baskı miktarları için daha fazla çeşitlilik sağlanmalıdır. Birkaç yıl öncesine kadar moda markaları, moda tasarımcıları ve mağaza sahipleri yılda iki adet koleksiyon sergiliyorlardı. Son yıllarda pazarda yaşanan değişim sezon boyunca yeni ürünlerin koleksiyonlara giriş yapmasını gerektirmektedir. Bu
ürünlerin yaşam süresini kısaltmakta ve endüstrinin daha fazla moda ürünü ve küçük üretim miktarları
ile daha hızlı adapte olmasını ve tepki vermesini gerektirmektedir. Global perakendeciler bile sınırlı sayıda ürünler ve 3 aylık periodlar ile yeni koleksiyonlar çıkarmaktalar. Bu hem moda ve giyim sektörü hem de koleksiyonlarını sürekli değiştiren ve geniş tasarım seçenekleri sunan ev tekstili perakendecileri için de geçerlidir. Tüm üreticiler çeşitliliğin miktarın önüne geçtiği konusunda fikir birliğine varmıştır. Pazardaki hızlı değişimlere çözümler gereklidir. Çözüm flema üretiminde olduğu gibi tekstil baskısında da dijital baskıya uyum sağlamaktan geçmektedir. Ancak dijital baskı tektile odaklanmamaktadır ve tekstil için makul çözümler sunmamaktadır. Kitlesel özgünlüğün tekstil sektörüne girişi ile dijital baskı makinesi üreticileri çözüm aramaya başlamıştır. Çözüm pazarın yapısını değiştirebilir ve daha küçük üretim alanlarında daha az zamanda uygulanabilen hem kaliteli hem de küçük miktarlarda devamlı üretime ayak uydurabilir. Birkaç firma basınçlı nakış kafasına sahip dijital tekstil baskı makinelerini tanıtmaya başlamıştır. Bu yeni baskı makineleri anında numune baskı sağlar ancak hızı ana probem olduğundan ticari baskı yapamaz. En son makineler hızlarını önemli ölçüde arttırmıştır. Ancak tekstil uygulamalarında kağıda ya da flemaya göre mürekkep kuruma işlemi daha karmaşık olduğundan hız hala önemli
bir problemdir. Bu makineleri tanıtan dijital baskı makinesi üretcileri tekstil dijital baskısındaki engelin mürekkep olduğunu hemen sonra farketti. Dijital baskıda kullanılan mürekkepler genelde boya bazlıdır. Bu mürekkepler elyafa güçlü bir şekilde işler ancak her elyaf farklı bir boya tipi gerektirdiğinden limitlidirler. Reaktif boyalar pamuk için uygunken dispers boyalar polyesterler için uygundur ve liste bu şekilde uzar. Mürekkeplerin belirli elyaflara bağlanması özel işlemlleri beraberinde getirir. Baskı hattı bir elyaf tipinde tecrübe kazandıktan sonra o hat tek bir kumaş tipine baskıda yoğunlaşır ve süreç konusunda önemli derece uzmanlık kazanır. Ancak bu özelleşme müşterinin aynı hatta farklı bir kumaşa baskı uygulatmasını kısıtlar. Dijital baskı hatlarının en önemli avantajlarından biri müşterinin tüm isteklerinin bir alanda karşılanmasını sağlayan esnekliğe sahip olmalarıdır. Boya bazlı mürekkeplerdeki limitasyon dijital tekstil baskısı için pigment bazlı mürekkeplerin üretimini sağlamıştır. Pigment mürekkepler boya bazlı mürekkeplerin elyaf kısıtlamarını ortadan kaldırmış ve özellikle karışım kumaşlarda daha geniş uygulama alanları oluşturmuştur. Bu mürekkepler aynı zamanda daha fazla yıkıma haslığı, yıkama ve sürtünme direnci göstermektedir. Daha fazla çeşitlilik, esneklik ve daha kolay işlem sonrası terbiye süreci
pigment mürekkepleri dijital baskıda kullanılan ana mürekkep tipi yapmaktadır. Ancak boya bazlı mürekkeplerle karşılaştırıldığında pigment bazlı mürekkeplerin kumaşa tutunmaları düşüktür bu nednele ön ve bazı durumlarda işlem sonrası terbiye gerektirebilirler. Kumaşa tutunulurluğun düşük olduğu durumlarda bağlayıcı ile yapışma sağlanmaktadır. Bağlayıcı her pigment mürekkep için hayati bir maddedir ve mürekkeo karakterlerinin çoğunu belirler. Bağlayıcı mürekkebin birleşenleri ile uyumlu olmalıdır. Tekrar söylemek gerekirse bağlayıcı mürekkebin kumaşa tutunmasını sağlar. Birçok şirket dijital tekstil baskısının tüm sektör üzerinden baskın hale gelmessini engelleyn boya ve pigment mürekkep limitasyonlarını aşmaya çalışmaktadır. Mürekkep karışım kumaşlarda geniş uygulama alanları ve ilk kez küçük üretimlerde dijital tekstil baskısı için gerçek çözümler sağlamaktadır.
Tüm kumaş tiplerine baskı yapabilen yeni pigment mürekkep dijital baskıda çığır açmaktadır. Dijital baskı için hem tekstil baskı makinesini hem de çeşitli kumaşlara bask sağlayan mürekkepleri içern kombine çözümler dijital baskının tekstil ve moda dünyasında yayılmasını sağlamıştır. Dijital baskının tekstilde yaygınlaşması moda endüstrisini güçlendirmektedir ve modanın yanı sıra kişisel tasarımlar sunan iç tasarım ve ev dekorasyonuna içeren tekstil endüstrinin şekillenmesine katkı sağlar.
#Tekstil #TekstilBaskısı #TekstilSektörü #KonfeksiyonTeknik #KonfeksiyonTeknikDergisi