Başbakan Erdoğan, Türkiye’yi en büyük 10 ekonomi arasına çıkaracak teşvik paketini açıkladı. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı paketi vergi ve yatırım indirimi ile sigorta desteği getirdi.
Başbakan Erdoğan, iş dünyasının merakla beklediği yeni teşvik sistemini açıkladı. 6 bölgenin yer aldığı yeni sistemle, yatırımlara vergi, faiz ve prim desteği verilecek, yer tahsisinde yardım edilecek. Son paketle cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malının yatırım ve üretiminin arttırılması hedefleniyor. Bu paketin hükümetin uygulamaya koyduğu 4’üncü paket olduğunu belirten Erdoğan, “Biz hükümeti devraldığımızda gayri safi milli hasıla 230 milyar dolardı, şimdi 772 milyar dolar. İhracat 36 milyar dolardan 135 milyar dolara çıktı. Kronik enflasyonda, faizlerde, işsizlikte büyük düşüşler meydana geldi. Sadece 2009 Temmuz’dan bu yana uyguladığımız teşvik sistemiyle 11 bin 382 teşvik belgesi düzenlendi. Bunun karşılığında 157 milyar lira tutarında yatırım yapıldı, 375 bin 609 kişilik istihdam öngörüldü” diye konuştu. Türkiye’nin tırmanışının iki kelimede gizli olduğunu, bunların ‘güven ve istikrar’ olduğunu ifade eden Erdoğan, “Cari açığı azaltmak amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ara malı ve ürünlerin ülkemizde üretimi için yatırım yapılmasını amaçlıyoruz. Bölgesel farklılıkları giderecek, yüksek ve orta yüksek seviyeli yatırımların artması da hedefimizdir. Yatırım yapılacak yere yatırımcı karar verecek. Yatırımın yapılması halinde hangi ilde olursa olsun en üst seviyede desteklenecek” dedi. Başbakan Erdoğan’ın açıkladığı teşvik sisteminde yatırımlar, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği (asgari ücret üzerinden), faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopajı desteği ve KDV iadesi desteği olacak.
VERGİ VE FAİZ İNDİRİMİ
‘Yeni sistem, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulamaya konulacaktır’ diyen Erdoğan, şöyle konuştu: ‘Öncelikle bu yeni sistemle, cari açığın azaltılması amacıyla, ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin, ülkemizde yatırım ve üretiminin artırılmasını hedefliyoruz. En az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılmasını, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesini, destek unsurlarının etkinliğinin artırılmasını, kümelenme faaliyetlerinin özellikle desteklenmesi, teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesini bu yeni sistemle hedefliyoruz.’ Hedefler doğrultusunda yeni teşvik sisteminin 4 ana bileşenden oluştuğunu kaydeden Erdoğan, bileşenler, ‘genel teşvik uygulamaları, bölgesel teşvik uygulamaları, büyük ölçekli yatırımların teşviki, stratejik yatırımların teşviki’ diye sıraladı. ‘Peki bu sistemle yatırımcılara biz ne getiriyoruz?’ diye soran Erdoğan, ‘Bu yeni sistemle KDV istisnası, Gümrük Vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ki; bunu asgari ücret üzerinden yapacağız. Faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopajı desteği, KDV iadesi desteğini sağlayacağız’ dedi.
SİGORTA PRİMİNDE KOLAYLIK
Stratejik yatırımlara yapılacak desteklerin detaylarını da açıklayan Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Bir, yatırım malı ithal makine ve teçhizat için Gümrük Vergisi muafiyeti. İki, makine ve teçhizat için ayrıca KDV istisnası, Üç, yatırımı tamamlanmasını müteakiben 7 yıl süreyle sigorta primi işveren hissesi desteği. Dört, yapılan yatırım tutarının yüzde 50’sine tekabül eden miktarda vergi indirimi imkanı. Beş, yatırımcıların kullanacakları yatırım kredileri için 50 milyon liraya ulaşan faiz desteği. Altı, yatırım yeri tahsisi. Yedi, asgari 500 milyon lira tutarındaki yatırımların, bina, inşaat harcamaları için KDV iadesi.’
ENERJİ ÜZERİNDEN DESTEK
Başbakan Erdoğan, Yeni Teşvik Sistemi kapsamında yapılacak olan yatırımı şu anda kestirmenin mümkün olmadığını bildirdi. ‘Bunun bir yerde ucu açıktır’ diyen Erdoğan, projenin 2013 sonuna kadar geçerli olacak bir proje olduğunu ve projenin adının da Yeni Teşvik Paketi olduğunu söyledi. Başbakan Erdoğan, stratejik yatırımlarda kullanılan enerji üzerinde söz konusu desteklerin verileceğini bildirdi. Bugüne kadarki teşviklerde enerjiye yönelik bir desteğin olmadığını da belirten Erdoğan, ‘Ama burada stratejik yatırıma orada kullanılan enerji neyse o enerjiye yani yatırıma yönelik enerjiye desteği vermiş olacağız. Yoksa kalkıp da enerjinin kendisine yönelik yapılmış bir yatırıma değil. Burayı birbirinden ayıralım’ dedi.
CARİ AÇIĞIN PANZEHİRİ
Yeni teşvik sistemi birçok sektörde yeni yatırımlara yönelik umutları artırdı. Sektör temsilcileri ve yatırımcılar, teşviklerin cari açığın panzehiri olacağı görüşünde birleşti. İhracatçılar, uygulanacak vergi istisnaları, SSK, faiz desteği ve stratejik yatırımlarda yer tahsisi gibi unsurların uzun zamandır bekledikleri teşvikler olduğunu belirtti. Teşvik sisteminde 500 milyon TL üstündeki inşaat ve bina yatırımlarında KDV iadesi ve istisnası ile yatırım sırasında finansman yükünün azaltılması ise inşaat sektörünü umutlandırdı. Demirçelik, madencilik, havacılık sektörleriyle otomotiv, turizm ve savunma sanayisine yönelik yatırımların, yerine bakılmazsızın 5. bölgedeki desteklerden faydalanacak olması yatırımcıları heyecanlandırdı. Otomotiv ve turizm sektörü temsilcileri ise altı bölgeye ayrılan il bazlı teşvik sisteminde sektörlerinin 5. bölgedeki desteklerden yararlanmasının ihmal edilen bu bölgelere yatırımları artıracağı görüşünde birleşti. Tekstil sektörü, işçilik, enerji maliyetleri gibi giderlerin düşürülmesini ciddi bir sanayi hamlesi olarak değerlendirdi. İlaç ve eczacılık sektöründe ise biyo teknolojik ve onkolojik ilaçlar ile kan ürünleri üretimine yönelik yatırımların nerede yapıldığına bakılmadan 5’inci bölge desteklerinden yararlanması ilaç sanayisinin Türkiye’deki üretimine yönelik olumlu sinyaller verdi. Eğitim yatırımları da teşvik sistemi ile desteklenirken özel sektör tarafından yapılacak eğitim yatırımları ile demiryolu ve denizyoluna yönelik yatırımların 5’inci bölge desteklerinden yararlanabilmesi bu sektörlerdeki yatırımcıların hedeflerini yeniden gözden geçirmesine neden oldu.
YATIRIMCILARI DOĞU VE GÜNEYDOĞU’YA ÇEKECEK
Erdoğan, ‘’Bu teşvik sisteminin, yatırımcıları, hatta uluslararası yatırımcıları artık bölgeye (Doğu ve Güneydoğu) daha fazla çekeceğine inanıyorum. Tüm Türkiye değişirken, bu bölgenin daha hızlı değişip, farkı kapatacağına gönülden inanıyorum. Ben, bu yeni teşvik sisteminin, ülkemize, milletimize, yatırımcılarımıza hayırlı olmasını diliyorum’’ şeklinde konuştu.
İŞ DÜNYASI MEMNUN
Açıklanan yeni uygulama özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki işadamlarını memnun etti. İşadamları bu sayede maliyet nedeniyle yurtdışına kaçan yatırımların bölgeye çekileceğini söyledi. İşadamları yeni düzenlemenin bölgesel farklılıkları gideceğini belirtti.
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi: Yeni teşvik sistemini son derece olumlu bulduk. Yeni sistemin Türk sanayisinin ihtiyaç duyduğu teknolojik dönüşüm süreci için ateşleyici bir etki yapacağına inanıyoruz.
İl bazlı bölgesel teşvik sisteminin, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu sosyal barış ortamına da büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Yılmaz Yılmaz: Stratejik sektörler için faydalı bir uygulama olarak değerlendiriyor ve uygulamayı destekliyorum. Büyük ölçekli yatırımlar için önemli bir sanayileşme hamlesi. Bizim sektörümüz de mutlaka stratejik anlamda ele alınmalı ve rotası tekrar çizilmeli.
İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi: Hazır giyim sektörü 4- 5 ve 6. bölgelerde yatırım yapabilir. Ekonomi Bakanımızın yapacağı açıklamaların detaylarına da bakmak lazım. 2, 3 ve 4. bölgelerde üretimi olup da 6. Bölgede yatırım yapanlara sağlanacak yatırım indirimlerinin diğer bölgelerdeki firmasından düşülmesini de yerinde bir karar olarak değerlendiriyorum.
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı İslam Şeker: Teşvikler ayakkabı sektörünün kümelenmesini sağlamalı. Emek yoğun olan ve ithalatı gittikçe artan ayakkabı sektöründe sektörel teşvik beklentimiz vardı. Halen üretim yapan ve zorlanan ayakkabı sanayinin sektörel teşvik kapsamında desteklenmesini arzu ediyorduk. Uzun vadedeyse seçilecek bir pilot bölgede kümelenmeye dayalı projesinin hayata geçirilmesini arzu ettik. Detayları bekliyoruz.
TGSD Başkanı Cem Negrin: Hükümetimizden daha fazlasını bekleyemezdik. Sıranın yatırımcıya geldiğini düşünüyorum.5 ve 6. bölgeye
malların ulaşımı için ucuz ve hızlı bir yol bulunursa önümüzdeki 10 y ıl boyunca hazır giyimin önünün açılacağına inanıyorum. İhracatta hedefimiz yeniden Türkiye ekonomisinin bir numarası olmak. Sektör olarak açıklanan teşviklerden ma ksimum oranda yararlanmaya çalışacağız.
MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan: Yeni teşvik sisteminin bölgesel gelişmişlik farklılıklarını a zaltmak amacının yanı sıra işbirliği, kümelenme ve ortaklık kültürünü desteklemesi de son derece yerinde hamlelerdir. A ncak, unutmamak gerekir k i teşvikler hiçbir zaman a maç değil, birer a raçtır. Ayrıca, bu teşviklerin uygulanma süreci de en az teşvik modelinin ortaya konması kadar önemlidir. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle: Sektör olarak yatırımların içinde adımızın görünmemesini sektörümüzün teşvik edilmeyeceği yönünde algılamadık. Özellikle 5. Bölgedeki bir yatırımcının 6. Bölgedeki bir yatırımcının imkanlarından yararlanmasını son derece olumlu bulduk.
Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adil Konukoğlu: Olumlu buldum. Gaziantep olarak bütün stratejik yatırımları yaparak 5. bölge desteklerinden, OSB’leri genişleterek bir alt bölge desteklerinden yararlanmak için elimizden geleni yapacağız.
Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci: Açıklanan yatırım teşviki bu güne kadar açıklanmış olan teşviklerin gerçekten en iyisi. Denizli yine 2. bölge de kalmış. Ancak OSB’lerin desteklenmesi olumlu. Çardak Özdemir Sabancı OSB bizi ümitli bir noktaya getirebilir.
TEŞVİKTE ÖNE ÇIKANLAR
> VERGİ, FAİZ, PRİM DESTEĞİ: Yatırımlara KDV istisnası, gümrük vergisi istisnası, vergi indirimi, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi desteği, KDV iadesi desteği sağlanacak. Yeni sistemle sanayinin yapısal dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik yatırımlar desteklenecek. Demir-çelik, makina ve kimya sektörleri bu kapsamda yer alıyor. Yatırım yapılacak yere yatırımcı karar verecek. Stratejik yatırımlar aynı koşullarla desteklenecek.
> STRATEJİK YATIRIM: Yeni sistemle birlikte özellikle stratejik yatırımlara destek verilecek. Yatırım malı ithalat malı makine teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası. 7 yıl süreyle sigorta primi desteği. Yatırımın yüzde 50’si kadar vergi indirimi. Yatırım kredileri için 50 milyon liraya ulaşan faiz desteği. Yatırım yeri tahsisi. Asgari 500 milyon tutarındaki yatırımlar için bina ve inşaatta KDV istisnası. KDV iadesi desteğiyle finansman yükü azaltılacak.
> DESTEK DEĞİŞMEYECEK: Stratejik hangi ilde yapılırsa yapılsın aynı destek verilecek. Yeni sistemde eğitim yatırımları da desteklenecek. Belirli büyüklükteki otomotiv, uzay, rüzgar sanayi yatırımları desteklenecek. Demiryolu, madencilik, turizm yatırımları yine 5. bölge desteği alacak.
> BÖLGE SAYISI ARTTI: Yeni sistemle bölgesel teşvik sisteminin etkinliği artacak. Bölgesel harita yeniden ele alındı. İller sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 51 il 6 bölgeye (daha önce 4 bölgeydi) sınıflandırıldı. Yeni uygulamada bölgesel sistem yerine il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçildi.
> EN BÜYÜK DESTEK 6. BÖLGEYE: Yeni sistemde az gelişmiş illere (6. bölge) yapılacak yatırımlar daha avantajlı şekilde desteklenecek. 6. bölgede 31 Aralık 2013’e kadar başlanacak yatırımlarda sigorta primi desteği 10 yıl uygulanacak. Bu tarihten sonra ise 7 yıl uygulanacak. Bölgede asgari ücretli çalışanın işverene maliyeti 600 dolardan 350 dolara düşecek.
> MALİYET DÜŞECEK: Bir soru üzerine Erdoğan, hiçbir ilin özel kriteri olmadığını, bu bölgelerin TÜİK’in değerlendirmesiyle sınıflandığını, şartlar değiştiğinde uygulamanın da değişebileceğini söyledi. Bazı yatırımlarda 5. bölge 6. bölge gibi destek alabilirken, 4. bölgedeki bir yatırım 5. bölge teşviklerinden yararlanabilecek.